Antybiotyki są jedną z najczęściej stosowanych grup leków w leczeniu infekcji bakteryjnych. Choć wiele osób traktuje je jako lekarstwo na wszystko, ich niewłaściwe stosowanie może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Kiedy rzeczywiście potrzebna jest recepta na antybiotyk, kto może ją wystawić i dlaczego lekarze nie zawsze się na nią decydują?
Recepta online na antybiotyk jest wystawiana wyłącznie w przypadku zakażeń bakteryjnych, takich jak angina paciorkowcowa, zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc, zakażenie układu moczowego czy ropne infekcje skóry. Antybiotyki nie działają na wirusy, dlatego ich stosowanie przy przeziębieniu, grypie czy COVID-19 jest bezzasadne i szkodliwe. W wielu przypadkach pacjenci oczekują przepisu czegoś mocnego, mimo że objawy mogą wynikać z infekcji wirusowej.
Rolą lekarza jest dokładne przeanalizowanie objawów, ewentualne wykonanie badań (np. CRP, morfologii, posiewu) i podjęcie decyzji, czy antybiotykoterapia jest konieczna. Nieuzasadnione stosowanie tych leków może doprowadzić do antybiotykooporności - zjawiska, które zagraża skuteczności leczenia w przyszłości.
Odmowa wystawienia recepty na antybiotyk nie oznacza braku troski o zdrowie pacjenta - przeciwnie. Lekarz, który nie widzi wskazań do antybiotykoterapii, chroni pacjenta przed działaniami niepożądanymi leków i wspiera leczenie zgodne z aktualną wiedzą medyczną. Antybiotyki mogą powodować biegunki, nudności, uszkodzenie wątroby, reakcje alergiczne, a także zaburzenia flory bakteryjnej jelit.
Co więcej, ich nadużywanie prowadzi do powstawania szczepów opornych na leczenie. Dlatego lekarz najpierw próbuje leczenia objawowego i obserwuje rozwój choroby. Jeśli stan zdrowia się pogarsza lub pojawiają się objawy typowo bakteryjne (np. ropna wydzielina, bardzo wysoka gorączka, silny ból gardła przy anginie), wówczas decyzja o wystawieniu antybiotyku jest w pełni uzasadniona.
Nieuzasadnione przyjmowanie antybiotyków to nie tylko brak efektów leczenia, ale też realne ryzyko zdrowotne. Antybiotyki niszczą bakterie - zarówno chorobotwórcze, jak i te potrzebne do prawidłowego funkcjonowania organizmu, szczególnie w układzie pokarmowym. To może prowadzić do osłabienia odporności, biegunek, grzybic oraz problemów trawiennych.
Ponadto każdy antybiotyk niesie ze sobą ryzyko wystąpienia działań niepożądanych i interakcji z innymi lekami. Nadużywanie tych preparatów sprawia, że w przyszłości coraz trudniej będzie znaleźć skuteczne leczenie - powstają szczepy bakterii opornych na wiele rodzajów antybiotyków. Dlatego decyzję o ich zastosowaniu powinien zawsze podejmować lekarz, po dokładnej analizie stanu zdrowia pacjenta.